«Βιώσιμα Μοντέλα Επισιτισμού για
την Ασφάλεια των Τροφίμων και τη Διατροφή μας», είναι ο τίτλος- επίκεντρο της
Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής για το 2013 .
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων
στην αρχή κάθε χρόνου ανακοινώνει το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής με
σκοπό την κατανόηση των προβλημάτων επισιτισμού, στην αναζήτηση λύσεων για την
εξάλειψη της πείνας. Σήμερα, σχεδόν 870 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο
υποσιτίζονται χρόνια. Ταυτόχρονα, τα μη βιώσιμα μοντέλα επισιτισμού
επιδεινώνουν το φυσικό περιβάλλον, απειλούν τα οικοσυστήματα και τη
βιοποικιλότητα, που χρειάζονται για την απρόσκοπτη προσφορά τροφίμων στο μέλλον
και τις επόμενες γενιές.
Ένα σύστημα τροφίμων αποτελείται
από:
- το περιβάλλον,
-τους ανθρώπους ,
-τους θεσμού,
- τις διαδικασίες με τις οποίες
τα γεωργικά προϊόντα παράγονται, μεταποιούνται και φτάνουν στους καταναλωτές .
Κάθε πτυχή του συστήματος των
τροφίμων έχει επίδραση:
-στη διαθεσιμότητα,
-στην προσβασιμότητα,
-στη θρεπτικότητα των τροφίμων,
άρα και στην ικανότητα των καταναλωτών να επιλέγουν την υγιεινή διατροφή. Αυτό
που καταδεικνύεται είναι ότι οι
πολιτικές και οι παρεμβάσεις στα συστήματα επισιτισμού σπάνια λογαριάζουν και
στοχεύουν στην (καλή) διατροφή των ανθρώπων.
Ποιο είναι το βιώσιμο μοντέλο
επισιτισμού; Μπορεί να διορθωθεί από μια λανθασμένη, μη βιώσιμη κατάσταση; Τι
θα πρέπει να αλλάξει για να κινηθούμε προς μια βιώσιμη κατάσταση (πλανητικά); Η
Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 2013 είναι μια ευκαιρία για να διερευνήσουμε τέτοιες
και άλλες απορίες και να συμβάλλουμε στο μέλλον που θέλουμε.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Η περσινή Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (2012)
είχε θέμα: «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί - Κλειδί για τη σίτιση του κόσμου», η
προπέρσινη είχε θέμα «Τιμές Τροφίμων- από την Κρίση στη
Σταθερότητα». Οι ιδέες και τα θέματα που βάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός
τροφίμων (FAO) είναι εξαιρετικά επίκαιρα. Τα ερωτήματα προς διερεύνηση που
μπαίνουν, τίθενται προς συζήτηση δυστυχώς μόνο την ημέρα που εορτάζεται
παγκοσμίως η τροφή μας (16 Οκτωβρίου). Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια ο FAO
ενδιαφέρεται και προκαλεί ερωτήματα σχετικά με το τελικό αποτέλεσμα της τροφής
του ανθρώπου, δηλαδή την ποιότητα και την ποσότητα της Διατροφής. Δηλαδή τη
Διατροφική Πολιτική ως μέσο βελτίωσης ποιοτικά και ποσοτικά της θρέψης, άρα και
της υγείας των ανθρώπων
Δυστυχώς ένας Παγκόσμιος Οργανισμός όπως ο
FAO δεν καταφέρνει μέσω των μηνυμάτων του να καθορίσει ή έστω να επηρεάσει τη
Διατροφική Πολιτική. Αν εξετάσουμε τη θεματολογία της τελευταίας πενταετίας που
πραγματεύεται ζητήματα επισιτιστικής ασφάλειας, εξάλειψης της πείνας,
τιμολογιακής σταθερότητας (κόστος τροφίμων), ο FAO δίνει ρητορικά ερωτήματα. Το
ζήτημα είναι οι απαντήσεις και οι αποκρίσεις των Κρατών, των Ομοσπονδιών. Αλλά
για να υπάρχουν δεσμευτικές απαντήσεις από Κράτη, Ομοσπονδίες, Βιομηχανίες το
σίγουρο είναι ότι χρειάζεται μια γενναία αναθέσμιση, μια γενναία αναθεώρηση του
ρόλου του FAO. Του ρόλου του ως Παγκόσμιου Λειτουργού και όχι Διακοσμητή,
μονωμένου από συμφέροντα και πολυεθνικές..
Η Ελλάδα της
κρίσης
Στη χώρα μας που δεν έχουμε και πολλούς εθνικούς
δείκτες σχετικά με τη συμμόρφωση μας στη Μεσογειακή Διατροφή (τη διατροφή που
διδάξαμε στους άλλους Βόρειους κυρίως λαούς), αλλά και το κόστος της Διατροφής
μας σε συνδυασμό με την ποιότητά του. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όμως έστω
καταχρηστικά:
-τα Δελτία Αυτάρκειας Αγροτικών Προϊόντων
(ΠΑΣΕΓΕΣ), με προώθηση αγροτικών προϊόντων που είναι σε «περίσσεια» (φρούτα,
λαχανικά κα), με μακροπρόθεσμη αλλαγή διατροφικών συνηθειών (πχ μείωση
κατανάλωσης) έναντι τροφίμων που εισάγονται (πχ βόειο κρέας), με προώθηση
παραγωγής υποκατάστατων κρέατος προϊόντων (όσπρια),
-την Περιφερειακή Πολιτική προώθησης τοπικών
προϊόντων («καλάθι αγροτικών προϊόντων), με δεσμευτική διεπιστημονική
συμμετοχή,
-τις Διατροφικές Οδηγίες (guidelines) που
δυστυχώς στη χώρα μας δεν έχουν αλλάξει από το 1999, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι
πρέπει να αλλάξουν ως προς το γενικό τους περιεχόμενο (ένα ‘φρεσκάρισμα’ όμως
θα είναι ευεργετικό και θα δώσει εκ νέου ώθηση για συμμόρφωση στη Μεσογειακή
Υγιεινή και Βιώσιμη Διατροφή),
-τα απογοητευτικά ποσοστά παχυσαρκίας και την
ανάδυσή τους στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, με έλεγχο πρόσβασης στην
τροφή, με διαφωτισμό και καμπάνιες εκπαίδευσης, με υλική βοήθεια για πρόσβαση
σε υγιεινή τροφή (φρούτα, λαχανικά καθημερινά).
Οι Διαιτολόγοι στην Ελλάδα, ένας σχετικά νέος
επαγγελματικός και επιστημονικός κλάδος, μπορούν να αποτελέσουν κλειδί στη
Διατροφική Πολιτική. Τόσο σε επίπεδο αριθμού, αλλά κυρίως σε επίπεδο κατάρτισης
οι Έλληνες Διαιτολόγοι μπορούν να αποτελέσουν, μέσω της στελέχωσης ολόκληρου
του φάσματος στο χώρο Υγείας, Εκπαίδευσης, Εμπορίου, Αγροτικής Πολιτικής, έναν
εξαιρετικό σύμμαχο:
-για τη μείωση του (άμεσου και έμμεσου)
κόστους υγείας,
-για την αύξηση της «τοπικής κατανάλωσης»,
άρα και της τοπικής οικονομίας,
-και κυρίως για την αύξηση των επιπέδων
ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΓΕΙΑΣ των Ελλήνων (πρόληψη χρόνιων νοσημάτων).
Όλα τα παραπάνω αντιμετωπίζονται
διεπιστημονικά, διυπουργικά, διαπεριφερειακά και γενικά με ό, τι σημαίνει
συλλογικότητα. Αυτό που χρειάζεται είναι η δέσμευση για τη συλλογικότητα, άρα η
πολιτική βούληση..
Όχι δεν είναι η Επινόηση, είναι η Βούληση..
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Π. ΜΠΕΡΤΖΕΛΕΤΟΣ
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc
Γρηγορίου Ε’ 29, Τρίπολη
τηλ: 2710 232364
e-mail:
bertzeletos@gmail.com
site:
www.bertzeletos.gr
blog:nutripolitics.blogspot.gr
